BREXIT EN VRIJ VERKEER VAN PERSONEN
Toepasselijke sociale zekerheid
Op het vlak van sociale zekerheid zijn er geen wijzigingen tot 31 december 2020 voor wat betreft alle takken van de sociale zekerheid die tot de federale bevoegdheid behoren (pensioenen, werkloosheid, gezondheidszorg, invaliditeits- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten).
Conform de coördinatieverordening 883/04 die de toepasselijke sociale zekerheid binnen de EER en Zwitserland regelt, zijn onderdanen van voornoemde staten hierdoor steeds onderworpen aan de wetgeving van één land en betalen dus enkel sociale premies of bijdragen in dat land. Deze principes en regels gelden ook voor Belgen die in het Verenigd Koninkrijk werken of wonen, althans tot 31/12/2020.
Wat is de situatie na 31/12/2020? Voor personen die een bestaande situatie verder continueren of hun aanvraag op basis van de coördinatieverordening 883/40 voor 31/12/2020 hebben ingediend, blijft deze verordening verder van toepassing (vastgelegd in art. 30.2 van het terugtrekkingsakkoord). Let wel, van zodra er zich een wijziging voordoet in de situatie kan het zijn dat dat invloed heeft op de sociale zekerheidsrechten.
Voor nieuwe situaties zal het interne Belgische of VK-recht van toepassing zijn. In deze situaties kan men zich niet langer meer beroepen op het terugtrekkingsakkoord.
Toepasselijk arbeidsrecht
De vraag naar het toepasselijk arbeidsrecht stelt zich zowel in het kader van een detachering (tijdelijke tewerkstelling), als in het kader van een permanente tewerkstelling van een werknemer in België door een werkgever die gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk of omgekeerd. In dergelijke situaties is het mogelijk dat er een wetsconflict ontstaat tussen het arbeidsrecht dat van toepassing is in het land waar de werkgever is gevestigd (bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk) en het arbeidsrecht dat van toepassing is in het land waar de werknemer zijn prestaties verricht (bijvoorbeeld België).
De Britse werknemers die na 31 december 2020 naar België komen om er te werken zullen daarentegen als derdelanders worden behandeld en op hen zullen de regels voor de tewerkstelling van derdelanders, zijnde arbeidskaart of gecombineerde vergunning (=single permit) van toepassing zijn.
De zelfstandige derdelander zal een beroepskaart nodig hebben om hier te mogen werken.
Toepasselijk arbeidsrecht in geval van detachering
Tot 31 december 2020 blijven de Europese regels in geval van detachering volledig van toepassing. In geval van detachering van werknemers vanuit het Verenigd Koninkrijk naar België blijft de Belgische wet van 5 maart 2002 betreffende de arbeids-, loon- en tewerkstellingsvoorwaarden en de naleving ervan van toepassing; in geval van detachering van werknemers vanuit België naar het Verenigd Koninkrijk, gelden de Britse toepasselijke arbeids-, loon- en tewerkstellingsvoorwaarden.
Ook vanaf 1 januari 2021 zal de Belgische detacheringswet van 5 maart 2002 bij detachering vanuit het Verenigd Koninkrijk naar België van toepassing blijven. De richtlijn 96/71/EG stelt immers uitdrukkelijk dat de ondernemingen die gevestigd zijn in een land dat geen lidstaat is, geen gunstiger behandeling mogen krijgen dan in een lidstaat gevestigde ondernemingen. In geval van detachering vanuit België naar het Verenigd Koninkrijk, zal de mate waarin het nog mogelijk zal zijn om na de overgangsperiode werknemers te detacheren naar het Verenigd Koninkrijk, afhangen van de afspraken die in dit kader zullen worden gemaakt tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk.
Toepasselijk arbeidsrecht bij permanente tewerkstelling
Tot 31 december 2020 zal het toepasselijk arbeidsrecht bepaald worden op basis van het Internationaal Privaatrecht, voornamelijk door de Europese Verordening 593/2008 “Rome I”.
Het algemeen principe van de Rome I Verordening is dat de partijen zelf kunnen kiezen welk arbeidsrecht van toepassing is op de arbeidsovereenkomst (zie artikel 3 van de Rome I Verordening). Echter kan de rechtskeuze van de partijen niet tot gevolg hebben dat de werknemer de bescherming verliest welke hij geniet op grond van de dwingende bepalingen van het recht van het land dat bij gebreke van rechtskeuze op hem van toepassing zou zijn geweest.
Vanaf 1 januari 2021, voor wat betreft de permanente tewerkstelling van werknemers in de Europese Unie door Britse werkgevers, voorziet het ontwerp van terugtrekkingsakkoord geen bepalingen. Maar, zelfs zonder specifieke bepalingen hieromtrent in het terugtrekkingsakkoord, blijft de Rome I Verordening evenwel van toepassing op het grondgebied van de Europese Unie, zelfs wanneer de partijen van de arbeidsovereenkomst hebben gekozen voor het recht van een derde land.
Omgekeerd, bij permanente tewerkstelling in het Verenigd Koninkrijk voorziet het terugtrekkingsakkoord enkel dat de Rome I Verordening van toepassing blijft voor de overeenkomsten die gesloten zijn voor het einde van de overgangsperiode. Wat betreft de arbeidsovereenkomsten die gesloten worden na het einde van de overgangsperiode zal de Rome I Verordening niet langer van toepassing zijn in het Verenigd Koninkrijk. In dergelijk geval zal men moeten nagaan welke arbeidsvoorwaarden er van toepassing zullen zijn in het Verenigd Koninkrijk, volgens het Britse recht.
Verblijfsreglementeringen
Tot 31 december 2020 verandert er niets aan de huidige toestand. Een geldig paspoort of geldige identiteitskaart volstaan, een werkvergunning is niet vereist.
Als men als Belg vóór het einde van de overgangsperiode in het VK verblijft, zal men tijdig een verblijfsvergunning moeten aanvragen bij de Britse overheid. Daarvoor heeft men in elk geval een geldig paspoort of geldige identiteitskaart nodig. De Belgische ambassade in Londen raadt alvast aan alle documenten te bewaren die aantonen hoe lang men al in het VK woont.
Welke regels er zullen gelden als men zich ná de overgangsperiode in het VK wil vestigen, is nog niet bekend. De EU en het VK moeten daarover nog onderhandelen.
Ook voor een Britse onderdaan of een familielid van een Britse onderdaan, die naar België komt tijdens de overgangsperiode, blijven nog steeds dezelfde regels als voor de terugtrekking gelden, er verandert voorlopig niets, de Britse onderdanen en hun familieleden worden tijdens de overgangsfase op dezelfde wijze behandeld als Unieburgers en dit zowel voor kort verblijf als voor lang verblijf.
Alle Britse onderdanen en familieleden van Britse onderdanen die een verblijfsrecht in België hebben bekomen voor het einde van de overgangsfase worden beschouwd als begunstigden van het terugtrekkingsakkoord. Zij zullen worden aangeschreven door de Belgische overheid met de vraag zich aan te melden bij de gemeentelijke overheid van hun verblijfplaats om hun nieuwe verblijfstitel aan te vragen. Zij behouden ook na de overgangsfase verblijfsrechten als Unieburger en dit levenslang, met als enige uitzondering dat men een nieuwe verblijfskaart zal hebben.
Opgelet: een familielid van een Britse onderdaan met een verblijfsrecht in België die na 31 december 2020 naar België wenst te komen:
In principe wordt deze niet beschermd door het terugtrekkingsakkoord en kan men geen beroep meer doen op de voorwaarden die gelden voor Unieburgers. Men valt terug op de bestaande algemene regels voor gezinshereniging met een derdelander. Deze kunnen hier worden teruggevonden.
Voor sommige familieleden werd een uitzondering voorzien in het terugtrekkingsakkoord. Het gaat om bepaalde familieleden die ofwel reeds een band hadden met een Britse onderdaan met een verblijfsrecht in België voor het einde van de overgangsfase of kinderen die nadien werden geboren. Voor hen gelden ook na de overgangsfase nog steeds de voorwaarden zoals van toepassing voor het einde van de overgangsfase.
Bronnen : Federale OverheidsDiensten
Applicable social security
As far as social security is concerned, there are no changes until 31 December 2020 regarding all branches of social security falling under federal competence (pensions, unemployment, health care, invalidity and incapacity benefits, benefits for accidents at work and occupational diseases).
In accordance with the coordinating Regulation 883/04 which governs social security applicable within the EEA and Switzerland, nationals of those states are therefore always subject to the legislation of one country and pay social contributions in that country only. These principles and rules also apply to Belgians working or living in the United Kingdom, at least until 31/12/2020.
What is the situation after 31/12/2020? For persons who continue an existing situation or who have submitted their application on the basis of the coordination Regulation 883/40 before 31/12/2020, this regulation will continue to apply (laid down in Art. 30.2 of the withdrawal agreement). Please note that as soon as there is a change in the situation, it may affect social security rights.
For new situations, internal Belgian or UK law will apply. In these situations it will no longer be possible to invoke the withdrawal agreement.
Applicable labour law
The question of applicable labour law arises both in the context of a posting (temporary employment) and in the context of a permanent employment of a worker in Belgium by an employer established in the United Kingdom – or vice versa. In such situations, there may be a conflict of law between the labour law applicable in the country where the employer is established (e.g. the United Kingdom) and the labour law applicable in the country where the employee performs his services (e.g. Belgium).
On the other hand, British workers who come to Belgium to work after 31 December 2020 will be treated as third country nationals and will be subject to the rules on the employment of third country nationals, i.e. work permit or single permit.
The self-employed third-country national will need a professional card to be able to work here.
Applicable labour law in the case of posting
Until 31 December 2020, European rules will remain fully applicable in the case of posting.
In the case of the posting of workers from the United Kingdom to Belgium, the Belgian law of 5 March 2002 on labour, wage and employment conditions and compliance therewith continues to apply; in the case of the posting of workers from Belgium to the United Kingdom, the UK applicable labour, wage and employment conditions continue to apply.
The Belgian Posting of Workers Act of 5 March 2002 will continue to apply as from 1 January 2021 in the case of posting from the United Kingdom to Belgium. The Directive 96/71/EC expressly states that companies established in a country which is not a member state must not receive more favourable treatment than companies established in a member state. In the case of posting from Belgium to the United Kingdom, the extent to which it will still be possible to post workers to the United Kingdom after the transitional period will depend on the agreements that will be made in this context between the European Union and the United Kingdom.
Applicable labour law in the case of permanent employment
Until 31 December 2020, the applicable labour law will be determined on the basis of private international law, mainly by the European Regulation 593/2008 “Rome I”.
The general principle of the Rome I Regulation is that the parties are free to choose the labour law applicable to the employment contract (see Article 3 of the Rome I Regulation). However, the parties’ choice of law may not have the result of depriving the employee of the protection afforded to him by the mandatory provisions of the law of the country which, in the absence of choice, would have been applicable to him.
As from 1 January 2021, regarding the permanent employment of workers in the European Union by British employers, the draft withdrawal agreement does not contain any provisions. However, even in the absence of specific provisions on this subject in the withdrawal agreement, the Rome I Regulation will continue to apply within the territory of the European Union, even if the parties to the employment contract have opted for the law of a third country.
Conversely, in the case of permanent employment in the United Kingdom, the withdrawal agreement provides only that the Rome I Regulation will continue to apply to agreements concluded before the end of the transitional period. Regarding employment contracts concluded after the end of the transitional period, the Rome I Regulation will no longer apply in the United Kingdom. In such a case, it will be necessary to determine what working conditions will apply in the United Kingdom under British law.
Residence rules
Until 31 December 2020, there will be no change to the current situation. A valid passport or identity card will suffice, a work permit will not be required.
Being a Belgian national residing in the UK before the end of the transitional period, one will have to apply for a residence permit from the UK authorities in good time. In any case, one will need a valid passport or identity card. The Belgian embassy in London recommends to keep all documents proving how long one has been living in the UK.
It is not yet known what rules will apply if people want to settle in the UK after the transitional period. Negotiations between the EU and the UK are yet to take place.
Similarly, a British national or a relative of a British national who comes to Belgium during the transitional period will continue to be subject to the same rules as before the withdrawal, nothing will change for the time being, British nationals and their family members will be treated in the same way as Union citizens during the transitional period, both for short and long stays.
All British nationals and family members of British nationals who obtained a right of residence in Belgium before the end of the transitional phase are considered beneficiaries of the withdrawal agreement. They will be contacted by the Belgian authorities and asked to apply for their new residence permit with the municipal authority of their place of residence. Even after the transitional period, they will retain their rights of residence as Union citizens for life, with the sole exception of having a new residence card.
Attention : a family member of a British national with a right of residence in Belgium who wants to come to Belgium after 31 December 2020:
In principle, this person is not protected by the withdrawal agreement and this person can no longer invoke the conditions that apply to Union citizens. The existing general rules on family reunification with a third country national can be invoked. These can be found here.
An exception was made for some family members in the withdrawal agreement. It concerns certain family members who either already had a link with a British national with a right of residence in Belgium before the end of the transitional period or children born after that date. For them, the conditions applicable before the end of the transitional phase continue to apply even after the end of the transitional phase.
Sources : Federal Public Services