Nieuwe regels voor reizen en werken in Europa: dit verandert er op korte termijn

De komende tijd verandert er heel wat voor wie naar Europa reist of er wil werken. Met de invoering van nieuwe Europese grenscontrolesystemen én een aangescherpt Vlaams arbeidsmigratiebeleid wordt de toegang strenger gecontroleerd, maar ook moderner en efficiënter gemaakt.

Hieronder lees je de belangrijkste wijzigingen en hun impact.

Inreis-/uitreissysteem (EES) – gefaseerde invoering vanaf 12 oktober 2025

Vanaf 12 oktober 2025 wordt het nieuwe inreis-/uitreissysteem (EES) geleidelijk ingevoerd om tegen 10 april 2026 volledig operationeel te zijn. Het systeem registreert automatisch niet-EU onderdanen die voor een kort verblijf (maximaal 90 dagen in een periode van 180 dagen) reizen, telkens wanneer zij de buitengrenzen van de Schengenzone overschrijden.

Het EES vervangt het huidige handmatige stempelen van paspoorten en registreert:

• gegevens op het reisdocument;
• biometrische gegevens (vingerafdrukken en gezichtsopnames);
• datum en plaats van de in- en uitreis;
• eventuele weigering van toegang.

Men beoogt hiermee efficiëntere grenscontroles, beter toezicht op overstayers, identificatie van valse documenten en versterking van veiligheid tegen ernstige misdrijven en terrorisme.

Het systeem is niet van toepassing op onder meer de volgende personen:

• Onderdanen van Europese landen die het EES gebruiken, evenals Cyprus en Ierland
• Niet-EU-onderdanen die in het bezit zijn van een verblijfskaart en in directe relatie staan tot een EU-onderdaan
• Niet-EU-onderdanen die in het bezit zijn van een verblijfskaart of verblijfsvergunning en in directe relatie staan tot een niet-EU-onderdaan die net als een EU-burger door heel Europa kan reizen
• Niet-EU-onderdanen die naar Europa reizen in het kader van een overplaatsing binnen een onderneming of voor onderzoek, studie, opleiding, vrijwilligerswerk, uitwisselingsprogramma’s voor scholieren of onderwijsprojecten en au pair-werk
• Houders van verblijfsvergunningen en visa voor verblijf van langere duur
• Personen die zijn vrijgesteld van grenscontroles of aan wie bepaalde privileges zijn toegekend met betrekking tot grenscontroles (zoals staatshoofden, geaccrediteerde diplomaten, grensarbeiders, enz.)

Europees reisinformatie- en Autorisatiesysteem (ETIAS) – invoering vanaf einde 2026

Vanaf het laatste kwartaal van 2026 wordt het Europese reisinformatie- en Autorisatiesysteem (ETIAS) ingevoerd voor 30 Europese landen. Dit elektronisch systeem vereist dat niet-visumplichtige niet-EU onderdanen een reistoestemming aanvragen vooraleer zij het Schengengebied binnenkomen.

De ETIAS-vergunning is gekoppeld aan het paspoort en geldt maximaal drie jaar of tot het paspoort verloopt, afhankelijk van wat eerst komt. Bij een nieuw paspoort moet een nieuwe ETIAS-reisvergunning worden aangevraagd.

Met een geldige ETIAS-reisvergunning kan men zo vaak als men wil het grondgebied van deze Europese landen binnenkomen voor kort verblijf.

De vergunning kan worden aangevraagd door het aanvraagformulier in te vullen op de officiële ETIAS-website of via de mobiele ETIAS-applicatie. Het aanvragen van de ETIAS-reisvergunning kost 20 euro, maar sommige reizigers zijn vrijgesteld van deze kosten.

Nieuw arbeidsmigratiebeleid vanaf 1.01.2026

De Vlaamse Regering heeft nieuwe regels goedgekeurd voor de tewerkstelling van buitenlandse werknemers. De inwerkingtreding is voorzien op 1 januari 2026 en kadert in het verscherpte arbeidsmigratiebeleid.

De hervorming legt de nadruk sterker op hooggeschoolde functies en op middengeschoolde knelpuntberoepen. Voor lagergeschoolde functies wordt de toegang uitgesloten, al blijft er een versoepeling bestaan voor tijdelijke seizoenarbeid. Daarnaast wordt een nieuwe, facultatieve weigeringsgrond ingevoerd die kan worden toegepast op werkgevers die bijna uitsluitend met niet-Europese werknemers werken.

Verder krijgt de bevoegde minister de mogelijkheid om bepaalde functies die verbonden zijn aan seizoenafhankelijke activiteiten tijdelijk uit te sluiten van de lijst met middengeschoolde functies. Ook zal voortaan een retributie verschuldigd zijn bij elke aanvraag van een gecombineerde vergunning, inclusief verlengingen, al treedt deze maatregel pas later in werking.

De nieuwe regels werden principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 14 juli 2025. Het ontwerp wordt nu voor advies voorgelegd aan de SERV en Raad van State. Aanvragen die vóór 1 januari 2026 worden ingediend, vallen nog onder de huidige regelgeving.